Rozstajne – cmentarz łemkowski.

Rozstajne – daw. Rostajne, łemk. Ростайне, wieś położona w dolinie Wisłoki przy ujściu potoku Ryjak w Beskidzie Niskim. Nazwa pochodzi prawdopodobnie od rozstaju dróg z których jedna prowadziła do wiosek Grab i Ożenna a druga do Nieznajowej i wsi Czarne. W 1581 r. była własnością Mikołaja Stadnickiego i liczyła siedem gospodarstw łemkowskich („dworzyszcz wołoskich”). Jak opisuje Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów geograficznych z 1888 r., wieś liczy w tamtym czasie 65 domów, 396 mieszkańców w tym 389 grekokatolików i 7 Żydów.

W czasie I wojny światowej liczba ludności zmalała, wieś bowiem została spalona przez wycofujące się wojska węgierskie. Ludzie zamieszkali w ziemiankach lub przenieśli się do sąsiednich miejscowości. Spłonęła także cerkiew greckokatolicka p.w.  śś Kosmy i Damiana. W 1918 r. wieś zamieszkiwało 283 mieszkańców. Po wojnie rozpoczęto odbudowę wsi, w 1921 r. wzniesiono nową cerkiew a w 1931 szkołę.  W 1936 r. mieszkało tu 298 grekokatolików, 40 prawosławnych (w okresie międzywojennym część mieszkańców przeszło na to wyznanie) oraz 7 Żydów. Domów było 65, była tez karczma i sklep prowadzone przez Żydów, właścicielem drugiego sklepu w centrum  wsi był Łemko.

Po II wojnie światowej większość mieszkańców wyjechała na tereny dzisiejszej Ukrainy. W 1947 r w ramach Akcji Wisła wysiedlono pozostałe 11 rodzin.

Dziś po wsi pozostała kapliczka, żeliwny krzyż przydrożny oraz ten niewielki cmentarz łemkowski z kilkoma zaledwie nagrobkami. O niegdysiejszych mieszkańcach dziś mówią tylko obrobione łemkowskimi rękoma kamienie i gdzieniegdzie stare drzewa owocowe…

Mirosław Bystrek

Wykorzystałem następujące materiały: informacje umieszczone na tablicy znajdującej się na cmentarzu oraz wspomniany Słownik geograficzny.

 

Grab cmentarz wojenny nr 4 – warto w okolicach zobaczyć ten jeden z najpiękniejszych cmentarzy z I wojny światowej w Beskidzie Niskim, także cmentarze w Ożennej.

You may also like

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Scroll to Top
Przewiń do góry